Kalverhouder Jildert wil graag kalveren van fanatieke melkveehoudster Tsjerkje

In het Friese Nij Beets melkt Tsjerkje (29) samen met haar ouders Arend en Jantsje 155 koeien en hebben zij de zorg over totaal 250 stuks vee. Jildert Herder, kalverhouder uit het naburige Wijnjewoude, komt een ochtend op bezoek. Als eenling tussen tientallen melkveehouders in de regio, ontvangt hij regelmatig melkveehouders op zijn bedrijf. Vandaag zijn de rollen omgedraaid. Het gespreksonderwerp: de opfok van de jonge kalveren.

Verbeterpunten
Tsjerkje vertelt honderduit; zoals over een studiebijeenkomst voor dierenartsen op het melkveebedrijf, zo’n drie jaar geleden. Eén van de onderdelen van het bezoek, was het geven van verbeterpunten. Zo adviseerden de dierenartsen om de kalveren apart te gaan huisvesten van de koeien. Niet meer in een hoek onder de zolder in de melkveestal, maar buiten op een aparte plek onder een afdak. “Sindsdien hebben we geen last meer van longproblemen. Eerder was het altijd raak. De ammoniak bleef hangen en het longvlies kan daar niet goed tegen.” Jildert geeft aan dat hij deze huisvesting erg praktisch vindt. “De infectiedruk verlaagt, in het buitenland zie je dit ook veel.”
De dierenartsen adviseerden ook om de jonge kalveren meerdere malen per dag te gaan voeren. De familie Poppinga stond hier wel voor open. Sindsdien krijgen de kalveren om zeven uur in de ochtend melk, daarna rond het middaguur, vóór het avondeten en tijdens de laatste controleronde om tien uur ‘s avonds. De melkgift is maatwerk en afhankelijk van het gewicht van het kalf. In de top krijgt een zwaar kalf 2,5 liter per keer. Familie Poppinga houdt met de melkgift rekening met de grootte van de lebmaag zodat er geen melk direct naar de pens gaat.

Tsjerkje: "De kalveren zijn sterker, hebben veel meer weerstand en groeien harder"

De melk wordt aangemaakt door een drinkautomaat. Tsjerkje tapt de melk die zij nodig heeft hieruit af. De melkveehoudster wil niet meer terug naar twee keer per dag voeren. “De kalveren zijn sterker, hebben veel meer weerstand en groeien harder.” Nu ze dit een paar jaar doet, merkt ze ook dat de vaarzen zwaarder zijn en eerder afkalven. Dat is weer een voordeel. Tsjerkje: “De gezondheid van de dieren is beter en we hebben minder medicijnkosten.” Jildert geeft aan dat een vitaal kalf voor hem het sleutelwoord is. “Als viermaal daags voeren een sterker kalf geeft, ben ik zeker een voorstander. Het zou dan wel fijn zijn als meer melkveehouders dit doen zodat er eenheid komt.”

Kalveren naar MKD Driehoek
De kalveren van melkveebedrijf Poppinga worden geleverd aan MKD Driehoek, waarna ze op een kalverbedrijf komen van de firma Fuite. Om die reden krijgen de kalveren op het melkveebedrijf Prominend: een melkproduct dat wat betreft samenstelling overeenkomt met het voer op de kalverbedrijven van Fuite. Bij het verlaten van het bedrijf worden de kalveren gewogen. Hierop wordt de prijs bepaald. Elk kwartaal krijgt het melkveebedrijf een overzicht met data over hoe de kalveren het hebben gedaan.
“We leveren soms kalveren af van 80 kilo”, zegt Tsjerkje. “Als ik tijdens het laden in de vrachtwagen kijk, zie ik ook kalveren staan waarvan ik niet begrijp deze op transport mogen naar het kalverbedrijf. Dat is niet goed natuurlijk, maar ik krijg wel zelfvertrouwen van onze aanpak.” Uit de terugkoppeling van MKD Driehoek kwam onlangs naar voren dat de kalveren laag scoren op het ijzergehalte in het bloed. Om deze reden mengt de familie Poppinga nu ook ijzerpoeder door de melk. 

Jildert: “Persoonlijk vind ik het fijn als ze al ruwvoer hebben leren vreten"

Aankomst kalverhouderij
Tsjerkje vraagt Jildert hoe hij de kalveren verzorgt als ze op het bedrijf arriveren. Ze is ooit op een kalverhouderij geweest, maar dit is weer even geleden. Jildert geeft aan vooral blij te zijn als de kalveren vitaal van de vrachtwagen komen. “Persoonlijk vind ik het fijn als ze al ruwvoer hebben leren vreten. Ik begin namelijk meteen met ruwvoer als de kalveren binnenkomen. Kalveren die het ruwvoer kennen, hebben minder pensproblemen, zoals oplopen.”
Tsjerkje vraagt of er veel kalveren uitvallen. Jildert geeft aan dat kalverhouders werken met garantiekalveren. Hierbij mag hij samen met de dierenarts aangeven welke dieren het wellicht niet gaan redden. Mochten deze kalveren inderdaad uitvallen in de eerste twee weken, dan komen zij voor rekening van de contractgever. Jildert sorteert de slechte kalveren bij elkaar. Soms valt het op dat deze kalveren bij dezelfde boer vandaan komen. Dit is te zien aan oornummers uit dezelfde serie. Jildert: “Terugkoppeling zoals MKD Driehoek al doet, is heel wenselijk. Het kan zijn dat de kalveren juist bij iemand vandaan komen die erg zijn best doet, maar nog net even een zetje in de goede richting nodig heeft.” 
Tsjerkje vraagt zich af of de kalverhouderij ook maatwerk levert, bijvoorbeeld een voerschema dat afgestemd is op de kalveren. Jildert: “Jazeker. Kleintjes voer ik in het begin driemaal daags. Groepen met zware blauwe kalveren voer ik meer liters. We stemmen onze voerstrategie af op de kalveren die we ontvangen.” Tsjerkje geeft aan dat ze het heel knap vindt dat Jildert met al die kalveren rekening probeert te houden. “Je moet praktisch denken en protocollair willen werken”, zegt Jildert, die 1.500 vleeskalveren verzorgt.

28-dagen-regeling
Tsjerkje en Jildert zien allebei op tegen het eventuele doorgaan van de 28-dagen-regeling. Tsjerkje geeft aan dat de kalveren aardig meer moeten opbrengen in de twee weken dat zij langer blijven. Maar ze zou het niet erg vinden om er langer voor te moeten zorgen, al zal niet elke melkveehouder hier zo over denken. Volgens Jildert moet het een win-winsituatie zijn voor melkveehouder en kalverhouder. Beiden zien dat nog niet gebeuren. Jildert: “We zien bij Duitse kalveren van 28 dagen en ouder dat ze een grote dip krijgen na binnenkomst. De passieve weerstand via de biest is afgebouwd en de actieve weerstand moet nog helemaal opgebouwd worden. Dat gebeurt ook in een nieuwe omgeving met, voor het kalf nieuwe ziektekiemen.”
Tijdens een rondgang bij de jongste kalveren, straalt Jildert als hij de overdekte plaats ziet met de iglo’s en groepsiglo’s. Dat de jongste kalveren vier keer per dag worden gevoerd, is hier goed te zien. De groei straalt van de kalveren. “Jouw kalveren zou ik graag willen ontvangen”, zegt Jildert. Bij de groepsiglo’s hangen ook skippyballen. Tsjerkje merkt dat ze er veel mee spelen. Dit geldt ook voor de schuurborstels. Als het echt bijdraagt aan dierenwelzijn is dit voor ons het overwegen waard, besluit Jildert.

Dit artikel is verschenen in het decembernummer van magazine Ons Kalf.