Nu moet het echt gebeuren

Wanneer ik dit schrijf staan we aan de vooravond van een groot boerenprotest. Ik ben nog nooit wezen demonstreren, maar nu moet het echt gebeuren. Past ook bij mijn karakter: nooit deuren sluiten, niet op basis van emotie beslissingen nemen en altijd gaan voor overleg. Maar tot een bepaald punt: tot hier en niet verder.

Ons bedrijf staat op het kaartje voor 70% reductie. Gefeliciteerd. We hebben een prachtig natuurgebied achter het huis. Het Gildehauser Venn, in Duitsland. Maar we worden afgerekend op een Nederlands Natura 2000-gebied, waar het volgens groene ideologen helemaal niet goed mee gaat ….

Vorige week met een stel kalverhouders Roemenië bezocht. Prachtig land met ooit een hele sterke landbouw. Dit willen ze de laatste jaren weer opbouwen.

We spraken een boer die zich knap verkeken had op land dat jaren als extensief grasland was gebruikt. Er was totaal geen bodemleven te bekennen. Terwijl geleerden in Nederland denken dat het bodemleven wordt verpest door mest en bewerkingen. De Roemeense collega heeft jaren in de bodem geïnvesteerd met organische mest (drijfmest). Nu is er weer volop bodemleven.

Er zijn Europese subsidies tot wel 70% om de boel maar aan de gang te krijgen in dat land. Hier moeten we 70% krimpen in uitstoot door Europese regels. Maar ook dat moet je met een korreltje zout nemen. Bij ons zou de soep wel niet zo heet gegeten worden, gezien de weerstand van een groot deel van de maatschappij. En ook in Roemenië is het niet altijd makkelijk met veel bureaucratie en zeker niet minder regelgeving.

Als je Europees kijkt, snap ik dat we het oosten moeten ontwikkelen en er wat minder landbouw in het westen komt. Maar doe dat met stimuleren en niet onder dwang. Ik denk dat de gemiddelde ondernemer in de landbouw met een realistische kijk zelf wel kan bepalen waar kansen liggen.

De brief van Staghouwer vind ik bijna communistisch van bovenaf sturen wat je moet doen. Het verleden bewijst dat zo’n systeem niet werkt. Door stimuleren kun je een richting opschuiven, maar daar is wel tijd voor nodig. Dertig jaar na de val van het communisme komt er pas verandering in Roemenië. Geef ondernemers hier ook de tijd. De één gaat streekgebonden, de ander biologisch en enkelen zullen vertrekken. Maar er blijven ook gewoon boeren die volgens de rest van de wereld de besten zijn in efficiëntie met de laagste footprint.

Wat wij gaan doen? Ik zou niet weten waar we over tien jaar staan, zelfs niet over vijf jaar. Misschien lukt het net vijf maanden vooruit te kijken. Dat is toch te gek? De toekomst is erg onzeker door politieke beslissingen. Onze kinderen zullen hun eigen keuzes moeten maken. Een keuze voor landbouw wordt wel steeds lastiger, al ben ik ervan overtuigd dat we het mooiste vak van de wereld hebben.

Hans Luijerink,

Column op Boerderij.nl