Meer tijd nodig voor investeringen sectorplan

In de eigen sectorvisie die brancheorganisatie SBK op 30 augustus 2019 heeft gepresenteerd staat dat in 2024 ongeveer een derde van de stallen emissiearm is, richting 2028 zou dat aantal moeten verdubbelen. Daarnaast zal in nieuwe stalsystemen de ruimte per kalf (op aflevergewicht) minimaal 2 vierkante meter zijn, en 1,65 vierkante meter voor startkalveren. Ook staat in het plan beschreven dat traditionele vloeren worden vervangen door welzijnsvloeren.

De kostprijs stijgt daarmee van ongeveer 230 euro naar 280 tot 300 euro exclusief BTW (zie berekening hieronder). Contractvergoedingen liggen op dit moment echter rondom het huidige kostprijsniveau. Op een kostprijsstijging van 30 procent zijn de contracten niet berekend, zegt Eric Beindorff van Alfa Accountants. Het lijkt - zeker gezien de huidige coronacrisis - niet reëel dat slachterijen de komende jaren de kalfsvleesprijzen met dit percentage kunnen verhogen, waardoor er wel ruimte zou ontstaan voor hogere contracten.

De kalversector bevindt zich in een spagaat: bereidwillig om stappen te zetten, maar een groot vraagteken bij de vraag wie de duurzaamheidsinvesteringen kan betalen. Daar komt bij dat de genoemde investeringen niet leiden tot meer opbrengsten.

Het sectorplan kan volgens SBK alleen doorgaan als de minister over de brug komt met een investeringsbijdrage van 100 miljoen euro. Maar wat is 100 miljoen euro als de kosten voor kalverhouders de komende vijftien jaar stijgen met minimaal 750 miljoen euro (50 euro bij 1 miljoen kalverplaatsen over vijftien jaar)?

De enige optie die resteert, is een ruimere tijdsfasering waarin de investeringen uitgevoerd moeten worden. LNV wil dat veesectoren in de periode 2020 tot 2050 streven naar een sterke emissiereductie. In 2050 moeten kalverstallen 75 procent methaan reduceren, 70 procent ammoniak en 50 procent geur. Wanneer sector en overheid elkaar in deze ruimere tijdsfasering kunnen vinden, inclusief tussentijdse voortgangsdoelstellingen, lijkt er perspectief voor de kalversector.

Stijging kostprijs *

Welzijnsvloeren +25 euro

De meerkosten van welzijnsvloeren zijn nauwkeurig berekend in het langjarig onderzoek naar alternatieve vloeren. Bij de berekening is de subsidieregeling voor welzijnsvloeren die in 2018 en 2019 beschikbaar was buiten beschouwing gelaten. Voor blanke vleeskalveren bedragen de kosten bij nieuwbouw 15 tot 25 euro per dierplaats per jaar, exclusief BTW. In geval van renovatie bedragen de meerkosten 28 tot 38 euro per dierplaats per jaar. In beide gevallen is gerekend met een bedrijf van twaalfhonderd dierplaatsen. Voor een gemiddeld rosébedrijf bedragen de kosten zowel bij nieuwbouw als bij renovatie 18 tot 30 euro per plaats. Een gemiddelde kostprijsstijging van 25 euro per kalf per jaar, lijkt een reëel uitgangspunt.

2 m2 leefruimte per kalf +18 euro (alleen bij nieuwbouw)

Deze extra kostprijsverhoging geldt alleen voor nieuwbouw. Het sectorplan gaat uit van 10 procent meer leefruimte per kalf in nieuwe stallen. Een berekening: kostprijs exclusief BTW 230 euro per plaats. Na aftrek van de toegerekende kosten (65 euro) blijft er 165 euro aan saldo over voor rente, aflossing, onderhoud, algemene kosten, belasting en privéuitgaven. Bij 10 procent minder dieren moet dit saldo stijgen tot 183 euro. Wanneer bij dit bedrag de toegerekende kosten weer worden opgeteld, komt de kostprijs uit op 248 euro per dierplaats exclusief BTW. Een stijging van 18 euro.

Emissiereductie +27 euro

Het plaatsen van een luchtwasser is de meest goedkope oplossing voor het reduceren van emissies (ammoniak, geur, fijnstof). De kosten per bedrijf verschillen enorm. Kalverbedrijven kenmerken zich vaak door meerdere stallen per bedrijf. Wanneer ook centrale luchtkanalen gemaakt moeten worden lopen de kosten flink op. In de meest goedkope oplossing (één luchtwasser op hele bedrijf met duizend kalveren) bedragen de jaarkosten van een luchtwasser 20 euro per kalverplaats per jaar exclusief BTW (afschrijving 10 jaar, onderhoud, rente, totale jaarkosten 15%). Hierbij is gerekend met een luchtwasser die in aanschaf 50 cent kost per kuub ventilatiecapaciteit (275 kuub maximum ventilatie per kalf). Zijn er meer luchtwassers nodig dan liggen de kosten uiteraard hoger. Moeten er in bestaande stallen bouwkundige aanpassingen doorgevoerd worden voor een luchtwasser, dan stijgen de jaarkosten tot 30 euro per dierplaats per jaar. Investeringen in brongerichte emissiemaatregelen liggen ook minimaal op dit niveau. Een gemiddelde investering van 27 euro per kalverplaats lijkt reëel gekozen maar de bedragen verschillen sterk per bedrijf.

* Zoals het sectorplan beschrijft gelden investeringen in welzijnsvloeren en emissiereductie voor alle bedrijven. Hiermee stijgt de gemiddelde kostprijs met 52 euro per kalverplaats per jaar. De verruiming van de gemiddelde leefruimte van een kalf van 1,8 naar 2 vierkante meter, is een maatregel uit het sectorplan die alleen geldt voor nieuwbouwstallen. De kostprijs van een nieuwe stal wordt daarmee 70 euro hoger dan het huidige niveau.