Alle hoop gevestigd op goed voorjaar

In 2025 wordt de derogatie verder afgebouwd waardoor de plaatsingsruimte in Nederland voor mest opnieuw afneemt. Met een derogatievergunning voor 2025 mag er nog maximaal 190 kilo stikstof per hectare uit dierlijke mest uitgereden worden in NV-gebieden en 200 kilo stikstof per hectare dierlijke mest op overige landbouwgrond. In 2026 kan er geen derogatie meer aangevraagd worden en zitten alle gronden op 170 kilo stikstof uit dierlijke mest. Naast de stikstofnorm voor dierlijke mest, hebben grondgebruikers te maken met de totale stikstofgebruiksruimte. Deze werd vorig jaar in NV-gebieden (meer dan de helft van Nederland) al met 5 of 10 procent teruggeschroefd, in 2025 gaat hier nog eens 15 procent van af waardoor de totale stikstofgebruiksnorm 20 procent lager wordt in deze gebieden. Ook dat heeft gevolgen voor de mestafzet.

Akkerbouwer wil minder mest
Voor bijvoorbeeld een bietenteler in Noord-Brabant betekent dit, dat hij teruggaat van 116 kilo stikstof per hectare naar 92 kilo. Akkerbouwers zijn volgens Jan Roefs, directeur van het Nederlands Centrum voor Mestverwaarding (NCM), met deze krappe hoeveelheden stikstof steeds minder geneigd om dierlijke mest toe te passen, al is dat wel afhankelijk van de regio. Ze hebben er de ruimte niet voor binnen het bemestingsplan of willen gerichter bemesten waardoor ze kiezen voor kunstmest. Volgens Roefs zal een aantal akkerbouwers ervoor kiezen om sommige gewassen niet meer met drijfmest te bemesten. Voor bijvoorbeeld mest op de graanstoppel verwacht hij komend jaar duidelijk minder belangstelling.

Een lagere stikstofgebruiksruimte en afbouw van derogatie heeft ook als gevolg dat melkveehouders in 2025 meer mest gaan afvoeren. Deze mest komt op de vrije markt terecht. Hoewel er ook melkveehouders stoppen, tikt de achteruitgang in plaatsingsruimte veel harder door. Netto gaat er in 2025 dus meer rundveemest op de markt komen, en rundveemest is ongeveer twee derde van de totale Nederlandse mestproductie. Stoppende varkens- en pluimveehouders hebben minder invloed op de vrije markt. Roefs: “Pluimveemest wordt al volledig geëxporteerd, de ruimte die ontstaat door krimp van het aantal pluimveebedrijven zal niet direct worden opgevangen door meer export van rundvee- of varkensmest.” Roefs merkt ook op dat stoppende veehouders hun mestkelders moeten leegmaken. Die mest komt in 2025 dus eenmalig extra op de markt.

Alle percelen kunnen voorzien
De NCM-directeur hoopt vooral op een goed voorjaar. Als alle percelen waar drijfmest op uitgereden kan worden ook voorzien worden van drijfmest, zal dit zeker helpen om de druk op de mestmarkt te dempen. Op de vraag of de veehouderij na 2025 over het bultje is en de mestmarkt meer ontspant, durft hij niets te zeggen. “Er blijven grote onzekerheden. Wat wordt de omvang van de veestapel? Wanneer komt er een besluit over renure-meststoffen waar de sector wat mee kan?” Cijfermatig kan volgens hem het mestprobleem met renure volledig opgelost worden. Sterker nog: renure kan de helft van het kunstmestgebruik vervangen, en dan is de mest op.”

Toch rekent Roefs zich niet rijk. Het zijn vooral de voorwaarden die voor de productie van renure-meststoffen gaan gelden die zullen bepalen of het een oplossing is. Kunnen veehouders relatief eenvoudig zelf renure maken, of zijn hiervoor dure en ingewikkelde technische installaties nodig die een grote schaal vereisen? Een terugkeer van de derogatie en export van mest ziet Roefs ook zeker als kansen voor de Nederlandse mestmarkt. Maar beide zijn niet eenvoudig. “Voor het aanvragen van een nieuwe derogatie geldt een onzekere politieke weg en opbouwen van export is kansrijk, maar het vergt een lange adem van marktontwikkeling.” Toch biedt deze laatste optie zeker kansen, zoals blijkt in de pluimveehouderij, waar export van droge mest geld oplevert.

Ledenbijeenkomsten

Deze week worden de laatste ledenbijeenkomsten gehouden waar het thema mest besproken wordt. De avonden starten om 20.00 uur. Inloop vanaf 19.45 uur.