Kalf in zandbak blijft gezond en groeit hard

Het plaatje is ronduit prachtig: twintig jonge kalveren liggen lekker te zonnen in een grote zandbak. Twee kalveren rennen achter elkaar aan alsof ze tikkertje spelen. Op het oog is de wijze waarop melkveehouder Hans Reinders de opfok van de jongste kalveren heeft geregeld, meer dan top. Robert te Grotenhuis - als vaste medewerker verantwoordelijk voor deze dieren – vindt de houderijvorm ook in de praktijk goed werken: “De kalveren blijven gezond en groeien super hard.”

Winnaar ideeënwedstrijd
Het idee om kalveren meer buitenruimte te geven, is ontstaan na een studie van een stagiair van Alpuro op het melkveebedrijf in Angerlo (Gld). Zij deed onderzoek naar de groei en het gedrag van kalveren in een eenlingbox en een twinbox waarbij kalveren met z’n tweeën in een buitenhok staan. Het idee van kalveren buiten huisvesten stond Reinders aan. Hij ging nog een stap verder en wilde zijn jongste kalveren in de voormalig paardenbak laten lopen. Dit idee bracht hij in bij de Dutch Dairy Challenge 2023, een beste-ideeën-wedstrijd voor de melkveehouderij. Reinders won met zijn KalverENweij-concept en kreeg een coach toegewezen om het plan verder vorm te geven.
Er volgenden gesprekken over een goede praktijkopzet. De bestaande ondergrond van de paardenbak bleek niet geschikt. Het zand was weliswaar goed om paarden op te laten lopen, maar na een regenbui bleven er plassen op het zand staan. Ook moest de urine onder het zand afgevoerd en opgevangen kunnen worden. Een gesprek met een regionale zandboer bracht uitkomst. Er kwam een pvc-zeil in de paardenbak met daarop drainageslangen. Hierop werden twee lagen zand van 25 centimeter aangebracht. De onderste laag is van scherp geel zand dat uitstekend water en urine doorlaat. De bovenste laag is zachter, goed beloopbaar, maar ook water en urine doorlatend.

Onbeperkt eten en drinken
Een houten schuilhut met dezelfde zandopbouw als ondergrond, biedt de jonge kalveren beschutting tegen regen, sneeuw en kou. Aan de smalle zijde van de zandwei hangen zes speenbakken met daarin volle melk. Daarnaast een voertrog met muesli en een waterbak. Als de kalveren na vier dagen in een eenlingbox in de deze groep komen, kunnen ze onbeperkt melk en water drinken en krijgen ze ook onbeperkt muesli. Te Grotenhuis vult de speenemmers vier keer per dag. ‘s Ochtends en rond het middag uur met melk die dezelfde ochtend is gewonnen, en einde middag en ’s avonds om negen uur met melk die einde middag is gewonnen.
Te Grotenhuis schat in dat de jonge kalveren gemiddeld 10 tot 12 liter melk per dag drinken. Ze groeien dan ook hard. Het gros van de blauwe kalveren (vaarzen en stieren) weegt 90 tot 95 kilo als ze tussen de 30 en 34 dagen het bedrijf verlaten. De zwartbonte stieren wegen 70 tot 75 kilo. “De blauwe stierkalveren brengen vijfhonderd euro per stuk op, dat tikt flink door op de omzet en aanwas.” Reinders houdt de kalveren langer op het bedrijf dan de wettelijke veertien dagen. Hij verwacht dat de 28-dagenregeling in de toekomst ook in Nederland komt. Daarnaast profiteert hij van de jeugdgroei van de dieren en krijgt hij een goede prijs voor zijn kalveren.

Hoop op meer boeren
Te Grotenhuis weet dat hun kalveren bij aankomst op het kalverbedrijf teruggezet worden in de dagelijkse melkgift. Van 10 tot 12 liter zullen ze teruggaan naar 3 tot 4 liter. Hij vindt dat wel jammer en wellicht is het niet goed voor het maagdarmstelsel als ze opeens weer minder krijgen. “Het zou mooi zijn als meer boeren de jonge kalveren op dezelfde manier houden als wij. Wanneer je die kalveren samenbrengt op hetzelfde bedrijf, kunnen ze hard doorgevoerd worden en blijven ze ook hard groeien.”
Zijn er nog nadelen aan deze manier van werken? Misschien de mest die soms wat dun is, vindt Te Grotenhuis. De kalveren krijgen volle melk en dat ook nog onbeperkt. Dan wil het wel eens zijn dat mest naar voedingsdiarree neigt. “Maar last hebben de kalveren daar niet van. En voor ons is deze manier van werken arbeidsbesparend.” Andere ziektes komen nagenoeg niet voor. De grote buitenruimte houdt de besmettingsdruk laag. Bij regen en kou zoeken de kalveren de schuilhut op. Bij mooi weer, zoals deze dag, liggen ze languit in het zachte zand. Te Grotenhuis: “Het bevalt ons en ook de dieren prima.”