‘Als de beloning er is, komt de verandering vanzelf’

De een is 24, de ander 52. De een heeft koeien, de ander kalveren. Op het eerste oog lijken de verschillen groot. Eenmaal in gesprek met elkaar, blijkt het tegenovergestelde. Dat ze beiden uit Overijssel komen, schept een band. Van (bijna) dertig jaar leeftijdsverschil is daarom tijdens het gesprek niets te merken. Ruben Klein Teeselink mag dan volgens Hans Luijerink “pas net komen kijken”: de jonge bestuurder weet wel wat hij wil. Binnen het NAJK vertegenwoordigt hij de jonge melkveehouders. Met een eigen visie timmert de jongerenclub flink aan de weg. Vaak strookt de mening van hen met die van de andere (oudere) belangenbehartigers, maar de club durft ook pal te staan voor hun jonge achterban en hún toekomst.
Hans Luijerink is gepokt en gemazeld. Zowel wat betreft ondernemer als bestuurder. In Overdinkel runt hij een bedrijf met 3.200 rosékalveren. Sinds 2016 is hij voorzitter van de Vereniging van Kalverhouders (VVK). Hij is begaan met de kalverhouderij en vooral met de toekomst daarvan. Onlangs is de sectorvisie VealForward gepresenteerd. Hierin beschrijft de kalversector hoe zij haar toekomst ziet. De belangrijkste speerpunten: meer dierenwelzijn, minder stalemissies en een hogere diergezondheid met minder antibioticagebruik. Vooral dit laatste is een punt waarbij kalverhouderij en melkveehouderij elkaar nodig hebben.

Scenariostudies LNV
Drie jaar geleden gaf het ministerie van LNV een voorzet hoe te komen tot minder antibiotica in de kalverhouderij. In haar scenariostudie stelde ze voor om kalveren langer óf hun hele leven op het melkveebedrijf te laten. Beide bestuurders zien dit niet als een oplossing. Alhoewel Klein Teeselink wel de kansen ziet: “Als de maatschappij dit vraagt en er een verdienmodel is, dan kunnen we daar uiteindelijk naar toewerken.” Luijerink vraagt zich af of het gros van de melkveehouders dit überhaupt wil: “Ze willen op de eerste plaats melken.” Ook is het volgens hem niet makkelijk om met kleine koppels een rendement te maken.
Zowel de NAJK-bestuurder als de VVK-voorzitter zien meer in het verbeteren van de huidige samenwerking. Klein Teeselink: “Misschien dat melkveehouders het nu te licht opnemen. Is er onvoldoende het besef dat een andere veehouder verder moet met het kalf dat wij afleveren.” Dat besef zal veranderen, denkt hij. Luijerink ziet wel iets in het werken volgens gezamenlijke protocollen. Dus dat mekveehouders en kalverhouders afspreken hoe ze de kalveren houden, voeren en hoe de gezondheidszorg gebeurt. “Als kalveren bij ons komen, krijgen ze maximaal 4 liter melk per dag, terwijl ze bij de melkveehouder bijvoorbeeld 8 liter krijgen. Als wij dit vooraf weten, kunnen we hierop anticiperen.”

Omvang kalverhouderij
Luijerink: “Wat vind je eigenlijk van de gedachte van sommige politici en belangenpartijen om de omvang van de kalverhouderij in Nederland af te stemmen op die van de melkveehouderij. Dus met veel minder import?” Klein Teeselink geeft aan dat NAJK niet denkt in landsgrenzen. Dat er import plaatsvindt, is volgens hem geen probleem. Wel vindt hij dat transporten over lange afstanden niet meer van deze tijd zijn. “Wij zijn er natuurlijk ook voor jonge kalverhouders. Ook voor hen moet er toekomst zijn. Ik vraag me af of die toekomst er is als de sector halveert.” Een goede infrastructuur is volgens hem belangrijk om een goed financieel rendement te kunnen maken. Die infrastructuur is nu een sterk punt in de kalverhouderij.
Klein Teeselink weet waarover hij praat. Hij heeft ervaring opgedaan in de melkveehouderij in Oost-Duitsland, Denemarken en Wisconsin (VS). De Verenigde Staten klinkt voor velen als het ideale land, met veel ruimte. “Toch gaat het daar ook niet vanzelf. Ook hier is de infrastructuur bepalend.” Nederland is daarom het land wat hem het meeste trekt. Hij is dan ook vastberaden om het bedrijf van zijn ouders in Holten over te nemen en de zesde generatie boer te worden op deze plek.

Stuurloos schip
Luijerink vraagt wat de zorgen zijn voor hem als jonge boer. Meest prangend is volgens Klein Teeselink de rol van de overheid. “Het is de laatste jaren een beetje een stuurloos schip: papieren werkelijkheden worden door de overheid vertaald naar landbouwpraktijk. Dat werkt niet.” De kalenderlandbouw is daar een voorbeeld van. “Ik kan ze in Den Haag nu al aangeven dat we in september niet onze oogst rijp van het land halen. We leven eenmaal met de natuur.” Luijerink hoopt dat er met het nieuwe kabinet meer aan doelsturing gedaan wordt: “Laat de boer de doelen behalen met maatregelen die passen bij hun bedrijf.”
Beide zijn het er wél over eens dat de landbouw moet meebewegen met de maatschappelijke wensen. Dat geldt voor natuur- en milieudoelen maar ook voor hoe melkveehouder en kalverhouder hun jonge dieren verzorgen. Luijerink: “Je kunt wel zeggen dat je niet wilt veranderen, maar de omgeving om ons heen verandert wel. Daar zullen we in mee moeten.” Klein Teeselink verwijst naar de drie O’s in NAJK’s melkveehouderijvisie. Ze staan voor de ondernemer, de onderneming en de omgeving. De ondernemer moet in staat zijn om op een goede manier zijn werk te doen. De onderneming moet stabiel geld kunnen verdienen en beide O’s moeten meebewegen met de omgeving. “Dan blijven we de beste landbouwers van de toekomst.”

Verandering komt vanzelf
Luijerink vindt dat mooi gezegd. Maar hij hoopt wel dat een transitie leidt tot een melkveehouderij- en kalversector waarbij de financiële basis goed blijft. Klein Teeselink is het daar mee eens. Als voorbeeld noemt hij de denkrichting van LNV en banken om te extensiveren. “Feitelijk willen ze dat we investeren in grond. Maar grond heeft een laag rendement. Je weet dus op voorhand dat je minder gaat verdienen.” Luijerink hoopt dat de transitie naar een nog betere kwaliteit kalf ook voor de melkveehouderij wat oplevert, want kwaliteit moet betaald worden. Klein Teeselink: “Als die beloning er eenmaal is, komt de verandering vanzelf.”

* Magazine Ons Kalf is een uitgave van VVK en wordt verstuurd naar melkveehouders en kalverhouders. Met Ons Kalf wil VVK de verbinding tussen melkveehouderij en kalverhouderij stimuleren.