'Onzekere tijden vragen om samenwerking'

Een belangrijk thema was en is de dierwaardige veehouderij. Er is veel werk verzet en de komende periode zal dit onderwerp opnieuw volop aandacht krijgen. Het zou mooi zijn als we daar samen uitkomen, maar eerlijk is eerlijk: tot nu toe roept het vooral veel vraagtekens op.

Ondertussen zitten we midden in de formatie en lijkt een forse emissiereductie onvermijdelijk. Ik ben ervan overtuigd dat we als sector in staat zijn om een flinke reductie te realiseren. Maar of daarmee automatisch de natuur herstelt, durf ik te betwijfelen. De werkelijkheid is weerbarstig. Er zijn veel drukfactoren die de natuur beïnvloeden, terwijl we op een groot deel daarvan weinig tot geen invloed hebben.

Doelsturing wordt inmiddels gepresenteerd als hét middel om uit de impasse te komen. Op zichzelf is dat niet verkeerd. Maar wat als doelsturing wordt opgetuigd met zoveel regels, uitzonderingen en verplichtingen dat het nauwelijks nog haalbaar of betaalbaar is? Ook komend jaar ligt er dus een stevige klus om beleid helder, uitvoerbaar en eerlijk te houden.

Intussen ligt het bouwstenendocument van LTO Nederland, NAJK, IPO, de Unie van Waterschappen en de VNG op tafel. Daar is stevige kritiek op, en die is deels begrijpelijk. Maar niets doen is inmiddels geen optie meer. Tegelijkertijd kiezen verschillende provincies hun eigen koers — vaak ver voorbij wat in het bouwstenendocument is afgesproken. Dat is op z’n minst opmerkelijk, zeker als je bedenkt dat ook het IPO het document heeft ondertekend.

In Brabant worden grote stappen gezet, met veel onzekerheid voor bedrijven als gevolg. Een melding om een stal aan te passen in plaats van een vergunning lijkt daar het nieuwe normaal te worden. De geschiedenis leert ons dat dit verstrekkende en vaak negatieve gevolgen kan hebben. Ook het Utrechtse UPLG gaat aanzienlijk verder dan afgesproken. En terwijl voedselzekerheid in woorden belangrijk blijft, lijkt het in de praktijk steeds vaker naar de achtergrond te verdwijnen. Wat eenmaal verdwijnt, krijgen we immers niet zomaar terug.

Binnen de landbouw verschillen we van mening, en dat is begrijpelijk. Wat mij zorgen baart, is dat die verschillen steeds vaker publiekelijk worden uitgevochten. We leven als agrarische sector in onzekere tijden. Juist dan zouden we elkaar moeten vasthouden in plaats van loslaten. Berichten tegen elkaar, via welk kanaal dan ook, helpen ons niet vooruit.

Onzekere tijden vragen om samenwerking, om rust en om richting. Dat is misschien wel de grootste uitdaging voor het komende jaar.

Voor nu wens ik iedereen fijne kerstdagen en een goed en gezond 2026.

Wim Brouwer
Voorzitter LTO Gelderse Vallei