Ratten en muizen opsporen met sensoren

De stallen zijn leeg, de hokken schoon. Over twee weken komen er nieuwe kalveren. Van der Valk loopt naar het einde van de voergang waar normaal de lucht via de zijgevel naar binnenkomt. Op de grond staat een zwarte doos met aan beide zijden een opening waardoor ratten en muizen de doos in kunnen. Van der Valk maakt de doos open. Er zit geen gif of lokvoer in. Wel is er een wit blokje geplaatst aan de binnenkant van de deksel. “Dit is de sensor”, zegt Van der Valk. “Als een rat of een muis in de doos komt, zie ik dat op mijn app.”
De Brabantse kalverhouder pakt zijn telefoon uit zijn zak en opent de app. Er verschijnt een plattegrond van het bedrijf in het scherm met groene en gele bolletjes en één rood bolletje. Elk bolletje correspondeert met een sensor. Totaal zijn er 48 sensoren aanwezig: in zwarte lokkisten (binnen en buiten de stal) en in plafondpotten. Heeft de sensor geen activiteit gesignaleerd, dan blijft het bolletje groen. Bij lichte activiteit wordt het bolletje geel en bij veel activiteit rood. “Dan schakelen we over naar de volgende fase: het plaatsen van een klem in de kist.”

Eerste proeflocatie
De bedenker van deze manier van ongedierte bestrijden is Agro Pest Control (APC). Directeur Joan Rooijakkers geeft aan dat de ontwikkeling van het bestrijdingssysteem het laatste jaar is getest. Er waren al proefstallen in de varkens- en pluimveehouderij; het bedrijf van Van der Valk in Erp (in Heesch heeft hij nog een locatie) is de eerste proeflocatie in de kalverhouderij. “Het systeem is nu zover dat we het verder kunnen opschalen”, zegt Rooijakkers, al blijft de manier van bestrijding zich nog steeds ontwikkelen.
Zo heeft APC een nieuw systeem ontwikkeld dat geldt als vervanging van de lokdoos met klem voor buiten de stal. Hierbij wordt een koker met lokgeur op 30 centimeter hoogte tegen de buitenmuur geplaatst. De koker is van onder open zodat muizen en ratten er in  kunnen kruipen. Zodra de diertjes een draadje raken, klapt een hamer op CO2-druk tegen het diertje. De rat of muis valt dood op de grond en wordt door een kat, kraai of roofvogel meegenomen. Rooijakkers: “Het CO2-patroon kan 25 klappen uitdelen. Daarna krijgt de boer een signaal dat hij het patroon moet vervangen.”

Op afstand meekijken
Van der Valk ziet de voordelen van de aanpak van APC. “Ik heb twee bedrijven. Mijn focus ligt op het verzorgen van kalveren. De ongediertebestrijding besteed ik uit.” Doordat de bestrijder op afstand kan meekijken, zou deze de bedrijfsbezoeken kunnen afstemmen op de activiteit van ongedierte in de stal. “Nu komt de bestrijder nog stipt elke zes weken.” De Brabantse kalverhouder wil de aanpak van ongedierte verder uitbreiden met geurstokken - die ongedierte verjagen - en een brede border aan de buitenkant van de stal met een speciaal grasmengsel waar ratten en muizen zich niet graag in bewegen.
Rooijakkers vult aan: “Dit gras groeit in pollen en de grassprieten hebben scherpe randen. Dat voelt niet fijn voor de belangrijkste zintuigen van ratten en muizen: de snorharen. Ze zullen het gras daarom mijden en buiten de stal blijven.” Om de biologische bestrijding compleet te maken, zou Van der Valk nog nestkasten kunnen hangen voor verschillende soorten roofvogels en insectenetende vogels. Rooijackkers: “We moeten anders gaan denken. Vroeger lokten we ongedierte met voeding. Nu begint de bestrijding met het weren van ongedierte uit de stal.”

Stapsgewijs aanpakken
Belangrijk is wel om de bestrijding stapsgewijs aan te pakken. Want ook het bijhouden van een border met gras en kruiden rondom de stal vraagt aandacht. Daar zit volgens Van der Valk ook meteen het pijnpunt: “Ik zou alles wel meteen willen uitvoeren, maar je moet het ook betalen. Op dit moment ben ik al blij als ik de mestafzet betaald krijg.” Een compleet bestrijdingspakket van nestkasten, gras/kruidenborder, geurpaaltjes, buitenvallen en sensoren in de stal, gaat voor deze locatie met 1.900 kalveren richting de 10.000 euro. “Ik geloof wel in de aanpak en doe het dus stapsgewijs”, zegt Van der Valk, die aangeeft dat schade aan de stal en brandgevaar ook twee zeer belangrijke redenen zijn om ongedierte goed te bestrijden.

De plattegrond van het bedrijf die via de app getoond wordt. De groene sensoren melden geen activiteit van ongedierte, de gele sensoren weinig activiteit en de rode sensoren veel activiteit.

Lees het volledige artikel in vakblad De Kalverhouder dat zaterdag 13 april verschijnt.