‘Stikstofbeleid eenzijdig, weinig effectief en duur’

Stikstof is een beladen politiek debat geworden, waarin de inhoud naar de achtergrond is geraakt en plaats heeft gemaakt voor symboolpolitiek. Dat stellen onderzoeksjournalist Geesje Rotgers en onderzoeker Richard Zijlstra in hun rapport ‘Stikstof in een verstikkend politiek debat’.

De keuze van de onderzoeksmethode zien de auteurs echter als een bepalend element voor de uitkomst. De keuze van de Rijksoverheid, om heel Nederland mee te wegen, voldoet niet aan het juridische kader voor de Habitatrichtlijn en Natuurbeschermingswet. Die stellen dat alleen Natura 2000-gebieden in ogenschouw genomen moet worden. In dat geval heeft de landbouw een aandeel van 35 procent.

Daarbij stelt het College Meten en Berekenen Stikstof, de zogenaamde Commissie Hordijk, in haar eerste advies dat het rekenmodel minder geschikt is voor gebruik op regionale en landelijke schaal. “Het is onbegrijpelijk waarom de overheid de landelijke ‘schuldvraag’ blijft berekenen over ‘heel Nederland’ en niet over Natura 2000-gebied. En daarvoor een model gebruikt dat minder geschikt is voor gebruik op landelijke schaal”, aldus de onderzoekers.

De Natuurbeschermingswet betreft depositiebeleid. Desondanks kiest het kabinet voor emissiebeleid: middels het saneren van piekbelasters met hoge emissies nabij natuurgebieden. Hiermee handelt het kabinet volgens de onderzoekers in strijd met de juridische grondslag van de natuurwetgeving: voor de bescherming van Natura 2000-gebieden gaat het om depositie, daarbij kan emissie niet bepalend zijn.

Door toch te kiezen voor emissiebeleid, ontstaat bovendien beleid dat minder effectief is. Een voorbeeld. In De Brabantse Peel beslaan de natuurgebieden samen 894 hectare. De jaarlijkse stikstofoverbelasting van dit gebied is 1.300 mol per hectare. Een landbouwvrije bufferzone van 10 kilometer laat de stikstofdepositie dalen met 569 mol. Er moeten dan tweehonderd tot vierhonderd bedrijven verdwijnen, maar nog steeds wordt de stikstofnormering niet gehaald.

Rotgers en Zijlstra pleiten voor een herziening van het natuurbeleid in Nederland. Met name dient gekeken te worden naar de realiteitszin van de kritische depositiewaarden voor stikstof, die in veel gevallen onder geen beding haalbaar zijn.