Column: een zittend gat

Onze opoe kon het vroeger treffend zeggen wanneer je met haar in gesprek was. Even was ze stil om vervolgens iets te zeggen waar je later nog verschillende keren aan terug moest denken. Een van haar favoriete uitspraken was: ‘Een zittend gat, hef altijd wat’. Hiermee bedoelde ze dat ‘kantoormensen’ de meest idiote regels of ideeën kunnen bedenken zonder de praktijk te kennen waardoor de regels uiteindelijk geen oplossing bieden. Ze leiden alleen tot nog meer inspanning, onwerkbare situaties en een groter tijdbeslag... Ja, daar had dat ‘zittend gat’ dan net weer niet over nagedacht.

Een voorbeeld is de discussie over de wolf hier in de buurt. Wanneer iemand zijn dieren in het land aantreft na een aanval van de wolf, gaat het niet meer om het dierenleed of de (emotionele) schade die de eigenaar heeft, maar om het draadje van de omheining. Zat hij wel op de juiste hoogte? Was de afrastering niet 5 centimeter te laag? Immers, volgens de berekening van het zittend gat kon de wolf niet over de afrastering heen als hij op de juiste manier gemonteerd was.

Een ander voorbeeld is onze mestafvoer. In het voorjaar maken wij afspraken met onze mestdistributeur over de hoeveelheid mest die hij dit jaar moet afzetten en de prijs. Wanneer hij het ophaalt, mag hij zelf weten. Hij maakt de afspraken met boeren in de buurt en weet wanneer ze mest nodig hebben. Dit klinkt praktisch en duurzaam. Voor ons is het daarbij belangrijk dat de putten aan het einde van het seizoen leeg zijn, zodat wij genoeg opslagcapaciteit hebben voor de winter. Echter, tegenwoordig moet ik binnen drie dagen na afvoer van elke vracht bevestigen dat de mest is afgevoerd en waar het heen is getransporteerd. Alsof ik met de auto achter de vrachtwagen ga rijden om te controleren dat de mest ook daadwerkelijk op het bewuste adres is gelost.

Onlangs zag ik een grafiek, samengesteld door Geesje Rotgers, waarin ze gekeken heeft naar het aantal werknemers van LNV tussen 2019 en 2022. Dit was gestegen met 28 procent! Een stijging terwijl het aantal boerenbedrijven is gedaald met 4 procent. Werd er een aantal jaren geleden niet volop geroepen dat de administratieve druk naar beneden moest? Welke functies bekleden die extra 28 procent zittende gaten? Controleren ze de controleurs? Zijn ze aangenomen om hun dromen op papier te zetten? Kennen ze de ondernemers met hun sectorspecifieke kenmerken en behoeften wel voldoende?

Jaren geleden hadden wij een controle van de stal door een medewerkster van NVWA, de betreffende stal was leeg, schoon. De eenlingboxen moesten nog worden ingebouwd voor de volgende ronde. Ze keek haar ogen uit, verbaasde zich over de hoeveelheid licht, de zachte roostervloer en de ruime groepshokken en vroeg ons: “Wat ruim, heeft elk kalf een eigen hok?” Ze dacht werkelijk dat er in elk hok van deze stal een kalf zou staan. 48 stuks, ja daar kunnen wij wel van leven….

Als je het mij vraagt kunnen we best wat zittende gaten missen.

Het aantal agrariërs zal de eerstkomende jaren alleen maar afnemen en niet alleen door ouderdom. Ik hoop dat meerdere van de personen die geen boer meer zijn of willen worden, gaan solliciteren bij het ministerie van LNV, ministerie van I&W, de NVWA, RVO of elk ander overheidsorgaan dat met de landbouw te maken heeft. De zittende gaten mogen daar best eens wakker geschud worden zodat er met meer nuchter verstand, minder én evenwichtigere regels komen.

Evelien Smit
Kalverhoudster in Nieuweroord