‘Antibiotica zijn hormonen van toekomst’

Met jullie afscheid gaat er 63 jaar ervaring van kalverdierenartsen verloren. Is dat op te vangen?
Eric: “Die 63 jaar gaan natuurlijk niet verloren. In dertig jaar hebben wij ook veel dierenartsen opgeleid. Ervaringen binnen onze praktijk hebben we altijd gedeeld. Een nieuwe dierenarts loopt bij ons een half jaar mee met andere dierenartsen, ook als de betreffende dierenarts ervaring heeft in andere veesectoren. De kalverhouderij is een specifieke sector die je moet leren kennen. Het gaat bij ons niet om het beter maken van een beestje. Je moet het complete plaatje zien en proberen te achterhalen waarom je als dierenarts aanwezig bent op het bedrijf. Vaak ontstaan ziektes door suboptimale managementzaken. Daar moet je het met de kalverhouder over hebben. Ik heb namelijk geen zin om over een week weer terug te komen voor hetzelfde probleem.”

Peter: “Dat opleiden is een mooi onderdeel van ons vak. Niet alleen dierenartsen maar ook kalverhouders. De sector gaat mij aan het hart. Thuis hadden we een kalverhouderij in de tijd dat een product als clenbuterol nog werd toegestaan. Toen er steeds meer middelen – overigens zeer terecht - afvielen vroeg mijn vader hoe het verder moest. Het was een belangrijke reden om mij als afgestudeerd dierenarts te specialiseren in de kalverhouderij. 80 procent van de tijd op de boerderij ben je een dierenarts en 20 procent voorlichter. Ik leg een kalverhouder vaak zaken uit door een tekening te maken met een krijtje op de muur. Veel kalverhouders herinneren mij nog steeds aan een tekening die ik ooit gemaakt heb.”

Het belangrijkste item in de kalverhouderij is het antibioticagebruik. Hoe krijgen we dat getackeld?
Peter: “Vanaf 2007 tot aan nu zijn we van zestig naar twintig dierdagdoseringen gegaan. Dat moeten we niet vergeten. Maar we zullen het gebruik verder moeten terugbrengen. De publieke opinie staat het niet toe dat we op dit niveau blijven. Antibiotica zijn de hormonen van de toekomst. We zullen als kalverhouders en dierenartsen nog meer moeten kijken naar dieren, analyseren, wat is een ziekte, waar komt het vandaan, hoe zit een dier in elkaar. Niet alleen acteren naar het gevolg van een ziekte, maar zoeken naar de oorzaak. Dat is niet altijd eenvoudig. De grote afdelingen van tegenwoordig maken het ook nog eens moeilijker. Een ziekte die ergens in een stal ontstaat, kan zich makkelijk verspreiden over alle dieren.”

Eric: “Wellicht hebben we daar als sector een fout gemaakt. We dachten dat we met een koppelregime de gezondheid makkelijker onder controle zouden krijgen. Maar dat is niet het geval. De besmettingsdruk in een grote stal is vele malen hoger. In kleinere afdelingen kun je ziekten afschermen zodat niet alle dieren op het bedrijf ziek worden. Dat geldt voor longontsteking maar ook voor bijvoorbeeld BVD type 2.”

Moeten we weer terug naar kleinere afdelingen?
Peter: “Kleinere afdelingen is niet per se nodig. Ik ben wel voor compartimentering. Dus een grote stal fysiek scheiden in bijvoorbeeld drie compartimenten van 160 tot 200 kalveren. Deze compartimenten moet je als een biologische eenheid beschouwen waar geen dieren in of uit gaan. Het selecteren van kalveren gebeurt dus binnen een compartiment. De epidemiologie van een ziekte is belangrijk: hoe verspreidt een ziekte zich en wat kan ik doen om dat tegen te gaan. De coronauitbraken waar wij als mensen nu mee te maken hebben, zijn een treffend voorbeeld hoe verspreiding van ziekten plaatsvindt.”

Erik: “Compartimenteren heeft ook te maken met de mindset. Je weet dan als kalverhouder dat je de kalveren in een compartiment als groep kunt zien: een groep kalveren die ziek kan worden maar waarbij je kunt voorkomen dat die ziekte overslaat naar een ander compartiment. Binnen een compartiment kun je ook dieren plaatsen van dezelfde herkomst of met dezelfde ziektestatus. Zo voorkom je dat de ene groep de andere ziek maakt.”

Lees het volledige interview in vakblad De Kalverhouder dat zaterdag 12 februari 2022 verschijnt.