Stallucht koelen door verdampen nevel

De werking is simpel. Een dunwandige rvs-buis met nozzles is aan de lichtleiding bevestigd boven de voerpaden. Op een andere plaats in de stal hangt een hogedrukpomp die is aangesloten op de waterleiding. De hogedrukpomp brengt het water op een druk van 70 bar waarna de nozzles een fijne nevel verspreiden. Het optimale koeleffect ontstaat als de nevel verdampt en de zeer fijne waterdeeltjes zich door de stal verspreiden. “Als je de stal binnenloopt voelt het als een frisse lentedag”, zegt Henk van Winkoop van installatiebedrijf van Winkoop.

Optimale werking
Pasman is zeer te spreken over de verneveling, maar het vinden van de optimale werking heeft wel even geduurd. Volgens de leverancier van spullen, zou het koeleffect maximaal zijn als de nozzles in de luchtinlaat bij de buitenmuur zouden hangen. “Maar dat was geen succes”, zegt Pasman. “Ik heb voerpadventilatie. Het koelen ging wel, maar de voergang werd nat en daardoor glad. Dat is gewoon gevaarlijk." Installateur Van Winkoop stelde voor om de nozzles aan de lichtleiding te hangen. In kippenstallen wordt ook voor deze constructie gekozen.

De nieuwe opzet werkte meteen goed. Alle nevel wordt netjes opgenomen door de circulerende stallucht. Alleen bij de nozzles zijn nevelpluimen te zien van ongeveer 2 meter lang. Na verdamping zijn de waterdruppels onzichtbaar. Pasman hoopt dat hij met deze techniek de voeropname van zijn kalveren op warme dagen op peil kan houden. In de warme zomers van de laatste jaren ziet hij dat de voeropname terugvalt. “Niet meteen de eerste dag als het warm is, maar na een paar dagen zit de warmte binnen. Dan merk je dat de kalveren last hebben van hittestress.”

Luchtvochtigheid
Als de ondernemer uit Putten met andere kalverhouders spreekt over het koelen van de stal met verneveling, gaat het meteen over de luchtvochtigheid. Kalverhouders zijn bang dat een hoge luchtvochtigheid een negatief effect heeft op de gezondheid van de dieren. Het zou ziektes, waaronder longontsteking, in de hand werken. Pasman houdt in de stal een maximale luchtvochtigheid aan van 80 procent. Daarboven schakelt het systeem zich automatisch uit. Of 80 procent de grens is weet hij niet. Misschien zou het nog wat hoger mogen zijn. Pasman gaat met zijn vinger over het roestvrijstalen hekwerk: “Zolang er stof blijft liggen op het hekwerk, is het goed.”

De verneveling staat ook niet altijd aan. Pas wanneer de staltemperatuur de 24 graden bereikt, beginnen de nozzels te sproeien. Van Winkoop heeft een bandbreedte ingesteld van 8 graden Celsius. Bij 32 graden wordt de maximale hoeveelheid nevel verspreid. “Het is nog een beetje aanvoelen en ontdekken”, zegt Pasman. “Ik heb het pas enkele maanden hangen en zo’n warme zomer hebben we nog niet gehad. We moeten volgend jaar gebruiken om alles te optimaliseren.”

Vooral bij jonge kalveren
Pasman denkt het grootste voordeel te behalen bij jonge kalveren. “Wanneer ze bij extreem warm weer op het bedrijf arriveren, is het moeilijk om ze vocht op te laten nemen. Koelen van de stallucht zal dan een groot effect hebben.” Maar ook bij oudere dieren en bij hoge voeropnames verwacht de kalverhouder een voordeel te zien. Tijdens een warme periode in juni dit jaar was de buitentemperatuur 31,8 graden terwijl het in de stal 26 graden was. “Dat is een mooi resultaat. Ik ga het ook in de volgende stal toepassen”, zegt Pasman.

Lees de volledige reportage in De Kalverhouder die zaterdag 7 augustus verschijnt.