PBL zet vraagtekens bij tempo stikstofvoorstel

De grootste additionele emissiereductie richting 2030 komt in het voorstel van innovatie met name van de aanpassing van stalsystemen (een reductie van 18 kton ammoniak). De precieze uitgangspunten die onder deze inschatting schuilgaan, zijn niet helemaal helder op basis van de aangereikte informatie in het versnellingsakkoord, stelt het PBL.

Een eerdere gemaakte scenariostudie van Wageningen UR schatte - op basis van wetenschappelijke kennis - een technisch reductiepotentieel van maximaal 24 kton ammoniak voor 2050 als alle denkbare maatregelen en innovaties rond stallen en mestopslagen gerealiseerd zouden worden. De 18 kton ammoniak in 2030 is volgens het PBL hoog gegrepen.

Daarnaast is het volgens het PBL de vraag of deze technologische toepassingen in de praktijk even effectief zijn als onder proefomstandigheden. In de afgelopen jaren zijn verschillende rapporten verschenen die erop wijzen dat reducties in de praktijk lager uitvallen. Ook voorzien de onderzoekers van het planbureau in de aanpak stikstofreductie en natuurversterking een dubbeling omdat daarin ook ingezet wordt op integraal emissiearme stallen: 'Er is daarmee een risico op een dubbeltelling in de potentiële reductie die gehaald wordt'.

Bovendien ziet het PBL in de vervangingscapaciteit en de afschrijvingstermijn van stallen in de praktijk een belangrijke beperkende factor. Het beschikbaar stellen van meer middelen stuit dan op beperkingen in de bestedingen ervan door agrarische bedrijven. Het zichtjaar 2030 is zeer nabij om alle stallen vervangen te hebben. De extra investering in emissiearme stallen en mestopslagen stuit mogelijk ook op beperkingen in de beschikbaarheid van voldoende plan- en uitvoeringscapaciteit.

Het versnellingsakkoord gaat ervan uit dat stalmaatregelen een depositiereductie kunnen opleveren van 119 mol N/ha/jaar in 2030. Deze berekening is gebaseerd op de aanname dat alle stallen in Nederland voor 2030 zijn aangepast zodat deze dan voldoen aan de strengere uitstootnormen voor ammoniak die per 1 januari 2024 verplicht worden in Noord-Brabant. De nagestreefde reductie van 119 mol N/ha/jaar ligt aanzienlijk hoger dan de inschatting van 29 - 41 mol N/ha/jaar door maatregelen voor integraal emissiearme stallen in de structurele aanpak stikstof en natuurversterking.

Verder constateert het PBL dat de verschillende bronnen waarop het versnellingsakkoord zich baseert verschillende typen berekeningen, met verschillende uitgangspunten en referentiejaren bevatten. Dat maakt het lastig om de effecten van voorgestelde maatregelen in hun onderlinge samenhang met elkaar te vergelijken.