Laagste stikstofoverschot landbouw sinds 1990

Het stikstofoverschot in de landbouw is het deel van de aangevoerde stikstof dat niet wordt omgezet in landbouwproducten, maar in de bodem achterblijft of verdwijnt naar de lucht.

Aanvoer minus vastlegging
Het stikstofoverschot wordt berekend door de aangevoerde hoeveelheid stikstof, onder andere in de vorm van krachtvoer en kunstmest, te verminderen met de stikstof die is vastgelegd in dierlijke (vlees, melk, eieren) en plantaardige producten (akkerbouw- en tuinbouwgewassen). Verder wordt van de aangevoerde stikstof de hoeveelheid afgetrokken die is afgevoerd buiten de landbouw, bijvoorbeeld door export en mestverwerking. Het stikstofoverschot kan verdeeld worden in een deel dat in de bodem achterblijft of verdwijnt naar de lucht.

In 2023 verdween er vergeleken met een jaar eerder ongeveer evenveel stikstof naar de lucht, 83 miljoen kilogram. De hoeveelheid stikstof die in de bodem terecht kwam daalde met 18 procent naar 182 miljoen kilogram. Vergeleken met 1990 is het totale stikstofoverschot met 57 procent gedaald in 2023. De geleidelijk afname van het stikstofoverschot over de jaren hangt samen met een veelheid aan factoren zoals dieraantallen, stikstofgehaltes in voer en innovaties in de landbouw zoals nieuwe stalsystemen en emissiearme bemesting.

Natte zomer, hogere opbrengst 
Doordat de zomer van 2023 vrij nat was, waren de opbrengsten van ruwvoer zoals kuil- en weidegras hoog. Door de weersomstandigheden viel het stikstofgehalte van het gras hoger uit dan een jaar eerder. Er werd 281 miljoen kilogram stikstof van het land afgevoerd via oogsten van ruwvoer voor vee. Dat is 23 procent meer dan een jaar eerder. In 2023 gebruikte de veehouderij 267 miljoen kilogram stikstof in de vorm van ruwvoer. Het overschot van 14 miljoen kilogram stikstof aan ruwvoer werd opgeslagen in balen en kuilen. In 2022 was er juist nog een tekort aan ruwvoer en slonk de voorraad van ruwvoer.